تشخیص سنگ اونیکس اصل از تقلبی .سنگ اونیکس (Onyx) که در فارسی به آن عقیق سیاه نیز گفته می‌شود، یکی از زیباترین سنگ‌های طبیعی با جلوه‌ای براق و لوکس است.
از این سنگ در ساخت زیورآلات، مجسمه‌های تزئینی و طراحی داخلی استفاده می‌شود.
اما در بازار امروز، نمونه‌های مصنوعی یا رنگ‌شده این سنگ به وفور وجود دارند.
به همین دلیل، آشنایی با روش‌های تشخیص سنگ اونیکس اصل از تقلبی برای هر خریدار یا کلکسیون‌داری ضروری است.
سنگ اونیکس چیست؟
سنگ اونیکس از خانواده سیلیس (کوارتز) است و معمولاً دارای لایه‌ها یا نوارهای رنگی موازی است که زیبایی خاصی به آن می‌دهد.
این نوارها به‌صورت طبیعی در اثر رسوب مواد معدنی درون زمین طی میلیون‌ها سال شکل می‌گیرند.
رنگ‌های متداول اونیکس شامل سیاه، سفید، سبز تیره، قهوه‌ای و گاهی قرمز است.
روش‌های تشخیص سنگ اونیکس اصل
🔹 ۱. بررسی رنگ و نوارهای طبیعی
سنگ اونیکس طبیعی دارای رنگ‌های طبیعی با نوارهای موازی و نا‌منظم است. این نوارها هرگز کاملاً یکدست یا صاف نیستند.
در مقابل، نمونه‌های تقلبی معمولاً رنگی بیش از حد براق و یکدست دارند، چون با مواد شیمیایی رنگ‌آمیزی شده‌اند.
نکته: اگر تمام سطح سنگ کاملاً مشکی و بدون رگه باشد، احتمال مصنوعی بودن آن زیاد است.
🔹 ۲. احساس دما و وزن
سنگ اونیکس اصل وقتی لمس می‌شود سرد و نسبتاً سنگین است.
در حالی که سنگ‌های مصنوعی، پلاستیکی یا رزینی معمولاً سبک‌تر و گرم‌تر هستند.
برای تست ساده، کافی است سنگ را چند ثانیه در دست بگیرید؛ اگر سریع گرم شود، احتمالاً اونیکس فیک است.
🔹 ۳. عبور نور و میزان شفافیت
اونیکس اصل به‌صورت نیمه‌شفاف است؛ یعنی بخشی از نور را عبور می‌دهد اما نه به‌صورت کامل.
در مقابل، سنگ‌های مصنوعی ممکن است کاملاً شفاف (مثل شیشه) یا کاملاً مات باشند.
با قرار دادن سنگ در مقابل نور می‌توان این تفاوت را مشاهده کرد.
🔹 ۴. سختی و مقاومت در برابر خراش
سنگ اونیکس واقعی سختی ۶.۵ تا ۷ در مقیاس موهس (Mohs) دارد.
بنابراین با چاقو یا فلز نرم‌تر خراش برنمی‌دارد.
اگر با یک سوزن فولادی یا کلید روی سنگ خط بیندازید و اثری باقی ماند، به احتمال زیاد آن سنگ مصنوعی است.
🔹 ۵. بررسی با ذره‌بین یا لوپ جواهرشناسی
زیر ذره‌بین می‌توانید نوارهای درونی سنگ را مشاهده کنید.
در اونیکس طبیعی، این خطوط منظم اما طبیعی و کمی موج‌دار هستند.
در سنگ‌های تقلبی، خطوط به‌صورت چاپی یا مصنوعی و با فاصله‌های مساوی دیده می‌شوند.
🔹 ۶. تفاوت وزن بین سنگ طبیعی و مصنوعی
سنگ اونیکس اصل به دلیل چگالی بالا، وزن قابل‌توجهی دارد.
در مقایسه با سنگ‌های فیک (که معمولاً از رزین یا شیشه سبک ساخته شده‌اند)، سنگ طبیعی سنگین‌تر است.
این تفاوت حتی با دست هم قابل‌تشخیص است.
🔹 ۷. آزمایش‌های تخصصی در آزمایشگاه گوهرشناسی
در تست‌های آزمایشگاهی، از ابزارهایی مانند طیف‌سنج نوری، میکروسکوپ قطبی و تست UV استفاده می‌شود تا ترکیب دقیق شیمیایی و ساختار بلوری سنگ بررسی شود.
این روش دقیق‌ترین و قطعی‌ترین راه برای تشخیص سنگ اونیکس اصل از مصنوعی است.
تفاوت سنگ اونیکس اصل و تقلبی
| ویژگی‌ها | اونیکس اصل | اونیکس تقلبی |
|---|---|---|
| جنس | سیلیس طبیعی (کوارتز) | رزین، شیشه یا پلاستیک |
| رنگ | دارای نوارهای طبیعی | رنگ مصنوعی و یکنواخت |
| سختی | ۶.۵ تا ۷ | کمتر از ۴ |
| دما | سرد | گرم |
| وزن | سنگین‌تر | سبک‌تر |
| عبور نور | نیمه‌شفاف | مات یا کاملاً شفاف |
نکات مهم هنگام خرید سنگ اونیکس
-
از فروشندگان معتبر و دارای گواهی اصالت خرید کنید.
-
از سنگ‌هایی که رنگ غیرطبیعی یا بیش از حد براق دارند، پرهیز کنید.
-
سنگ را در نور طبیعی بررسی کنید تا رنگ واقعی آن مشخص شود.
-
اگر قیمت سنگ بسیار پایین است، احتمال فیک بودن آن زیاد است.
-
در صورت شک، از آزمایشگاه گوهرشناسی درخواست تست اصالت کنید.
کاربرد سنگ اونیکس طبیعی
-
ساخت انگشتر، گردنبند و دستبند
-
طراحی داخلی و سنگ‌های تزئینی
-
مجسمه‌سازی و کارهای دکوراتیو
-
استفاده در مدیتیشن و انرژی‌درمانی (در باورهای سنتی)
جمع‌بندی
سنگ اونیکس یکی از زیباترین و خاص‌ترین سنگ‌های طبیعی در جهان است.
تشخیص اونیکس اصل از تقلبی شاید در نگاه اول دشوار باشد، اما با بررسی دقیق رنگ، وزن، نوارها و احساس دما، می‌توانید به‌راحتی نمونه طبیعی را تشخیص دهید.
برای اطمینان کامل، همیشه از منابع معتبر خرید کنید و در صورت نیاز، از کارشناسان گوهرشناسی مشورت بگیرید.
